تحولات در اوکراین با سرعت بسیار زیادی در جریان هستند و
احتمال هر گونه سناریویی قابل پیش بینی است. یکی از سناریوهای پیش رو تجدید
نظر در قراردادهای انحصاری با روسیه است که به دلیل آن ها تیموشنکو اکنون
در زندان بسر می برد.
یانوکوویچ یکبار موفق به تلطیف این قراردادها شده است اما
این توافقنامه ها به صورت کامل مورد تجدید نظر قرار نگرفته اند و هنوز به
عنوان اهرم فشار از سوی روسیه مورد استفاده قرار می گیرند.
تجدید نظر در توافقنامه های گازی می تواند آغاز گر روند مهمی
در حوزه شوروی سابق که تبدیل به "حوزه گازپروم" شده است، گردد. در حال حاضر
کشورهای ارمنستان، بلاروس، قرقیزستان و تاجیکستان دارای چنین قراردادهایی
با روسیه هستند. شرکت گازپروم سلطه خود را بر روی این کشور ها گسترده و
حتی ارمنستان مجبور به ارائه تعهدی شده است که براساس آن در 30 سال آینده
اجازه تصویب هیچ قانونی را بر خلاف منافع گازپروم نخواهد داشت.
مدت طولانی است که حکومت های موجود در این کشورها تبدیل به
نمایندگی های تجاری روسیه شده اند. البته در شرایط خاص این حکومت های می
توانند به غیرقانونی بودن برخی از اصول این قراردادها استناد کرده و خواهان
تجدید نظر در آن ها شوند.
نوع رویکرد حکومت های موجود در این کشورها بستگی به شرایط
داشته و آن ها خطر را سریعا درک می کنند. همانگونه که ارمنستان در سوم
سپتامبر به صورت ناگهانی از همگرایی با اتحادیه اروپا انصراف داد، در هر
زمانی نیز می تواند با استناد به شانتاژها و فشار اعمال شده از سوی روسیه
از اجرای این قرارداد سر باز زند.
در هفته گذشته به صورت همزمان دو کمیسیون در ارمنستان مسئولیت
یافتند مطالبات موجود در زمینه گاز و "گازپروم" را مورد بررسی قرار دهند.
این را می توان نشانه ای از تغییر در "جهت وزش باد" دانست. صرفنظر از این
که علت ایجاد این کمیسیون ها برخی مشکلات موجود در درون حکومت بوده است، با
این وجود حکومت ارمنستان به صورت خودخواسته و یا ناخواسته خود را برای
تجدید نظر در تصمیم سوم سپتامبر آماده می کند.
شاید مقامات ارمنی درک کرده اند که با امضای قرارداد با گازپروم و تامین منافع شخصی خود، ممکن است فرصت بررسی پیشنهادات ارائه
شده از سوی ایران، غرب و یا طرف های دیگر را از دست بدهند. برخلاف شهروندان
عادی، مقامات دولتی تجربه بالایی در محاسبه داشته و اکنون سرگرم ارزیابی
سود و زیان خود هستند.
در این چارچوب تحولات جاری در اوکراین می تواند نقش قابل
توجهی در تغییر روند ژئوپلتیک در ارمنستان داشته باشد. ارمنستان در حال
حاضر امکان زیادی برای تجدید نظر در این قراردادها ندارد اما شاید بتوان
ابزارهای لازم را برای این امر مهیا کرد.
شاید برای ایجاد چنین ابزاری لازم باشد تا برخی از مقامات
همانند تیموشنکو مدتی را در زندان بسر ببرند، زیرا حکومت ها همواره
گناهکارانی را می یابند. شاید حزب حاکم "جمهوری خواه" نیز با تشکیل کمیته
ای قربانی خود را انتخاب نماید.
نویسنده: نائیرا هایرومیان
منبع: " Lragir.am" ارمنستان
روبرت مارکاریان